İstanbul Planlama Ajansı'nın hazırladığı rapora göre, İstanbul'daki özel hastane sayısı son 30 yılda ciddi bir artış göstererek, devlet hastanelerinin sayısını üç kat aşmış durumda. Sağlık hizmetlerinde özelleştirmenin hızla arttığı bu dönemde, özel hastaneler tıbbi cihaz ve yatak kapasitesinde de devlet hastanelerine önemli bir üstünlük sağlıyor. Ancak, koruyucu sağlık hizmetlerine yapılan harcamalarda bir düşüş yaşanıyor.

İstanbul Planlama Ajansı’nın "Kent Gündemine Bakış" serisinin son raporu olan "Sağlıkta Dönüşüm ve Özelleştirmeler: İstanbul’da Sağlık Hizmetleri Üzerine Bir Değerlendirme" yayımlandı. Raporda, sağlık sektöründeki özelleştirme ve ticarileştirme politikalarına dikkat çekilirken, İstanbul'daki özel hastane sayısının devlet hastanelerinden üç kat fazla olduğu vurgulandı.

Koruyucu Sağlık Hizmetlerine Yatırım Azalıyor
Raporda, Türkiye’de koruyucu sağlık hizmetlerine yeterli önemin verilmediği belirtildi. 2021 yılında koruyucu sağlık hizmetlerine yapılan harcama oranı yüzde 46 iken, bu oran 2023’te yüzde 25,24’e düşüş gösterdi. Ayrıca, şehir hastanelerinin kent merkezlerinin dışında konumlanmasının, erişim ve ulaşımda ciddi sorunlara yol açtığına da dikkat çekildi. Kamu-özel işbirliği modeli ile yapılan sağlık tesislerinin bütçeye olan etkileri de ele alındı; 2021’de Sağlık Bakanlığı bütçesinin yüzde 21,10’u bu tesislere ayrılırken, 2023 yılında bu oran yüzde 15,90’a geriledi.

Özel Hastanelerin Artışı
Sağlık hizmetlerinin özelleşmesiyle birlikte, 1995 yılında Türkiye genelindeki özel hastane sayısı sadece 141 iken, bu sayı 2004’te 253’e, 2023’te ise 565’e çıktı. Yani özel hastane sayısı 30 yıl içinde yüzde 300 oranında arttı. İstanbul’daki özel hastane sayısı ise, İstanbul’daki devlet hastanelerinin sayısının üç katından fazla oldu.

Özel hastanelerdeki yatak sayısı da dikkat çekici bir artış gösterdi. 2013 yılında özel hastanelerdeki yatakların tüm yataklar içindeki oranı yüzde 36,6 iken, 2016'da bu oran yüzde 39,1 ile en yüksek seviyeye ulaştı. 2023’te ise bu oran yüzde 35,8 oldu. Yenidoğan yoğun bakım yatakları, özellikle özel hastanelerde yoğunlaşırken, 2023 verilerine göre özel hastanelerdeki yenidoğan yoğun bakım yatağı oranı yüzde 52'nin üzerine çıktı.

Tıbbi Cihazlarda Eşitsizlik
Tıbbi cihaz dağılımındaki dengesizlikler, İstanbul'da sağlık hizmetlerine erişimde büyük farklılıklar yaratıyor. 2022 verilerine göre, İstanbul'daki özel hastanelerde 1 milyon kişiye düşen mamografi cihazı sayısı yaklaşık 9 iken, Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastanelerde bu sayı yalnızca 3 olarak kaydedildi. Hemodiyaliz cihazları açısından da özel hastanelerde 1 milyon kişiye düşen cihaz sayısı 152,3 olarak hesaplandı. Sağlık Bakanlığı hastanelerinde ise bu sayı sadece 25,1 oldu.