Portekiz Merkez Bankası, son 10 yıl içinde toplamda 13,8 milyar avro değerinde, 316 bin hasarlı banknotu değiştirmek zorunda kaldı. Bu hasarların büyük bir kısmı, paraların gizli şekilde gömülmesi nedeniyle meydana geldi. Portekiz Merkez Bankası nakit operasyonları bölümünün koordinatörü Jose Luis Ferreira, "İnsanlar, paralarını saklama konusunda oldukça yaratıcı olabiliyor," diyerek, bu tür gizli saklama yöntemlerinin yarattığı zorlukları vurguladı.

Ferreira, hasarlı banknotların sayısının artmasının, insanların paralarını saklamak için kullandığı farklı yöntemlerin bir sonucu olduğunu belirtti. Bu durum, banka için büyük bir operasyonel sorun oluşturuyor ve gizlice saklanan paraların, ekonomiyi ve nakit işlemlerini doğrudan etkileyebileceği gerçeğine işaret ediyor.

Kemirgenler Tarafından Tahrip Edilen Banknotlar

Bir örnek olarak, cebinde birkaç banknotla gömülü bir kişinin davası, Ulusal Adli Tıp Enstitüsü aracılığıyla Portekiz Merkez Bankası'na iletilmiş ve enstitü, yıpranmış banknotları ailesine iade etmeyi talep etmiştir. Ferreira, ıslak, yanmış ve kemirgenler tarafından tahrip edilen banknotlarla dolu bir şekilde, Fatima Tapınağı'na 15 kilometre mesafede bulunan Mira de Aire mağaralarında yüzlerce madeni para bulunduğunu söyledi. Paraların kurtarılması için itfaiyeciler devreye girmiş ve toplanan para o kadar çok olmuş ki dokuz fıçı dolmuş. Gömülü paralarda en yaygın hasarın, nem nedeniyle meydana geldiği belirtiliyor. Bu yüzden, geçtiğimiz yıl Portekiz Merkez Bankası, en çok karşılaşılan 19.983 adet 20 avroluk ve 11.933 adet 50 avroluk banknotu değiştirmek zorunda kaldı.

Doğal Afetler ve Artan İşlem Yükü

Agerpres'in haberine göre, Portekiz para otoritesinin nakit bölümünde 34 yıl boyunca görev yapan Ferreira, "Bunları gördüm" diyerek, mantığın çok daha geniş kapsamlı olduğunu ifade etti. Ayrıca, doğal afetler de bu birimin iş yükünü artırıyor. Örneğin, Ekim 2017'de Portekiz'in merkezindeki orman yangınları, 220.000 hektardan fazla alanı tahrip etmiş ve büyük miktarda hasar gören banknotun değerlendirilmesi gerekmiştir. Ferreira, bu yangınların "büyük miktarda banknot değerlendirmesi ve önemli bir iş zirvesi" yarattığını belirtti.

Gizli İnceleme Yöntemleriyle Banknot Analizi

Hasar gören paralarını değiştirmek isteyen vatandaşlar, Portekiz genelindeki dokuz Banco de Portugal şubesine başvurabiliyor. Ferreira'nın başında olduğu birim, 12 kişiden oluşuyor ve bu birim, paraların durumunu analiz ederek, yenisiyle değiştirilip değiştirilemeyeceğine karar veriyor.

Hasarlı madeni para ve banknotların incelenmesi, otuz güvenlik kamerası ile izlenen açık bir odada yapılıyor. Her çalışan, mikroskop ve kızılötesi tarayıcılar kullanarak paraların durumunu kontrol ediyor. Eğer banknotun yüzeyinin yüzde 50'si kadar sağlam kalmışsa, o banknot orijinal kabul edilip, kazara hasar görmüşse Portekiz Merkez Bankası tarafından değiştirilir. Ancak, euro bölgesindeki tüm merkez bankaları için belirlenen bu kriterlere uymayan başvurular reddedilir ve nakit tedavülden çekilip imha edilir.