Avrupa'da arz endişeleri, özellikle kış sezonunun başlamasıyla birlikte yeniden hızlandı. Bu endişelerin ardında, Rus doğalgazının Ukrayna üzerinden sevkiyatına ilişkin anlaşmanın sona yaklaşması ve Gazprom’un Avusturya’ya teslimatı durdurması gibi gelişmeler bulunuyor. Avrupa Birliği'nin (AB) en büyük doğalgaz tedarikçisi olan Rusya, 2022'ye kadar boru hatlarıyla AB’ye doğalgaz sevk eden en büyük oyuncuydu, ancak son yıllarda yaptırımlar ve savaş nedeniyle bu durum değişti.

Rusya'nın AB’ye Sevkiyatı:
2021'de AB’ye yaklaşık 201,7 milyar metreküp doğalgaz sevk eden Rusya, geçen yıl bu miktarı 15 milyar metreküpe kadar düşürdü. Gazprom'un en büyük müşterileri arasında Macaristan, Slovakya ve Avusturya bulunuyordu. Ancak, Gazprom’un 16 Kasım itibarıyla Avusturya'ya sevkiyatı durdurması, arz sıkıntılarını derinleştirdi ve doğalgaz fiyatlarında artışa neden oldu. Hollanda'daki sanal doğalgaz ticaret noktası TTF'de fiyatlar, söz konusu gelişme sonrası megavatsaat başına 47 avroya kadar yükseldi.

Ukrayna Transit Sözleşmesinin Bitmesi:
Ukrayna ile Rusya arasındaki 2019 yılında imzalanan doğal gaz transit sözleşmesinin süresi 31 Aralık 2024’te sona erecek. Bu durum, Avrupa’ya doğalgaz sevkini olumsuz etkileyebilir. Sözleşmenin uzatılmaması halinde, Avrupa'nın gaz tedarikinde ciddi bir boşluk oluşabilir. Ukrayna, geçen yıl 2022'ye göre gaz transitini yaklaşık yüzde 28 oranında azaltarak 15 milyar metreküpe düşürdü.

Alternatif Yollar ve Rusya'nın Yeni Stratejisi:
Gazprom, Ukrayna üzerinden sevkiyatın durması halinde alternatif güzergahlar üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye ile Rusya arasında yapılan anlaşmalarla TürkAkım boru hattı üzerinden sevkiyatın artırılması planlanıyor. Bunun yanı sıra, Rus enerji şirketleri LNG ihracat kapasitesini artırmak istiyor, ancak ABD'nin uyguladığı yaptırımlar bu alandaki gelişmeleri zorlaştırıyor.

Rusya'nın Asya’ya Yönelmesi:
Batı ile yaşanan gerginlikler ve yaptırımlar, Rusya'yı Asya-Pasifik pazarlarına yönlendirdi. Gazprom, Asya'nın en büyük gaz ihracatçılarından biri haline gelirken, Rusya'nın doğalgaz sevkiyatı Sahalin-2 LNG projesi ve Sibirya'nın Gücü boru hattı aracılığıyla yapılmaktadır. Ancak uzmanlar, bu yönelmenin lojistik maliyetlerde artışa yol açtığını ve Asyalı alıcıların Rusya’nın alternatifsiz olduğunu fark ettiğini belirtiyor.

Sonuç olarak, Avrupa'daki doğalgaz arzı için belirsizlikler devam ederken, Rusya'nın doğalgaz tedarikinde yaşanan daralma, fiyat artışlarını ve arz güvenliği endişelerini artırıyor. Bu durum, Avrupa'nın enerji piyasasında daha fazla istikrarsızlık yaratabilir.