Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül 2024 dönemine ait Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) verilerini açıkladı. Verilere göre, Türkiye'nin yurt dışı varlıkları ile yurt dışına olan yükümlülüklerinin farkı olan net uluslararası yatırım pozisyonu, Eylül 2024 sonu itibarıyla 318,1 milyar dolar açık verdi.
Yurt Dışı Varlıklar ve Yükümlülükler
- Yurt dışı varlıklar, Eylül 2024 itibarıyla 354,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam, geçen yılın sonuna göre %6,7 artış gösterdi.
- Yurt dışı yükümlülükler ise 672,9 milyar dolar olarak belirlendi ve bu da %3,3'lük bir artışı işaret ediyor.
Eylül 2024'te Türkiye'nin net uluslararası yatırım pozisyonu -318,1 milyar dolar iken, 2023 sonunda bu rakam -318,6 milyar dolardı. Yani, bir önceki döneme göre ufak bir iyileşme gözlemlendi.
Öne Çıkan Kalemler ve Yatırımlar
- Rezerv Varlıklar: Türkiye’nin rezerv varlıkları, 2023 yıl sonuna göre %7,9 artarak 152,1 milyar dolar seviyesine çıktı.
- Diğer Yatırımlar: Diğer yatırımlar kalemi de %4,5 artışla 129,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu kategorinin altında, bankaların yabancı para ve Türk lirası cinsinden mevduatları, %7,4 artarak 50 milyar dolar oldu.
Doğrudan Yatırımlar
- Doğrudan yatırımlar (sermaye ve diğer sermaye), piyasa değeriyle döviz kurlarındaki değişimlerin etkisiyle %1,8 azalarak 190,9 milyar dolar seviyesine geriledi.
Portföy Yatırımları ve Diğer Yatırımlar
-
Portföy Yatırımları: Eylül 2024 itibarıyla portföy yatırımları, 2023 yılı sonuna göre %23,6 artarak 119,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu artışta yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi yatırımları önemli bir yer tutuyor:
- Yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi stoku %14,2 artarak 33,7 milyar dolar oldu.
- Devlet İç Borçlanma Senetleri ve Hazine tahvilleri de sırasıyla 15,8 milyar dolar ve 44,1 milyar dolar ile artış gösterdi.
-
Diğer Yatırımlar: Bu kalem, %0,6 artarak 362,8 milyar dolar seviyesine çıktı. Bu dönemde, yurt dışı yerleşiklerin Türkiye'deki bankalarda tuttukları yabancı para mevduatları %3,2 azalarak 41,8 milyar dolar olurken, Türk lirası mevduatları %27,8 artarak 21,8 milyar dolar seviyesine ulaştı.
-
Bankaların Kredi Stoku: Bankaların kredi stoku %12,6 artarak 70,5 milyar dolar olurken, diğer sektörlerin toplam kredi stoku da %1,3 artışla 102,4 milyar dolar seviyesine çıktı.
Sonuçlar ve Ekonomik Yansımalar
Eylül 2024 verileri, Türkiye'nin dış ekonomiye olan bağımlılığının arttığını ve özellikle portföy yatırımları ile rezerv varlıklar kalemlerinde iyileşmeler görüldüğünü ortaya koyuyor. Ancak, yurt dışı yükümlülüklerin ve toplam açık pozisyonun büyüklüğü, Türkiye'nin dış borçlarının ve finansal yükümlülüklerinin yönetilmesinde dikkat edilmesi gereken bir noktaya işaret ediyor.
Uluslararası yatırım pozisyonundaki açık, Türkiye'nin dış finansman ihtiyacını yansıtan önemli bir gösterge olarak izlenmeye devam edilecek. Bu durum, finansal piyasalarda risk algısını etkileyebilir ve özellikle döviz kuru ve faiz oranlarında dalgalanmalara yol açabilir.