Bilim insanları, Doğu Grönland'da devasa bir buzul gölü taşkınını ilk kez canlı olarak gözlemledi. Catalina Gölü'nde yaşanan taşkın sırasında, birkaç hafta içinde 3 trilyon litreden fazla eriyik su serbest kaldı. Bu olay, buzul göllerinin nasıl patladığına ve küresel ısınmanın bu süreçleri nasıl etkilediğine dair önemli bilgiler sağlıyor.

Kopenhag Üniversitesi Niels Bohr Enstitüsü'nden araştırmacılar, uydu görüntülerini kullanarak bu taşkını 23 Eylül ile 11 Ekim tarihleri arasında gerçek zamanlı olarak takip etti. Bilim insanları, bu büyüklükte bir olayın önceki yıllarda yalnızca taşkın izlerinden anlaşılabildiğini, ancak bu kez anbean izleme fırsatı bulduklarını belirtti.

Buzul Gölü Nasıl Patladı?

Catalina Gölü, devasa Edward Bailey Buzulu tarafından engellenmiş bir vadide yer alıyor. Son 20 yılda gölde büyük miktarda su birikmesi, buzulu yavaşça yukarı kaldırarak buzun altında 25 kilometre uzunluğunda bir tünel açılmasına yol açtı. Sonunda, bu su kütlesi dünyanın en büyük fiyordu olan Scoresby Sound’a boşaldı.

Bu olay, bilim insanları tarafından "Buzul Gölü Patlama Taşkını" (Glacial Lake Outburst Flood – GLOF) olarak tanımlanıyor. Küresel sıcaklıkların artışıyla birlikte, son 30 yılda bu tür taşkınlar giderek daha sık hale gelmiş durumda.

Küresel Isınmanın Etkisi

Küresel ısınmanın etkisiyle buzul barajlı göllerin sayısı ve büyüklüğü artıyor, bu da gelecekte daha büyük taşkınların meydana gelebileceğini gösteriyor. Niels Bohr Enstitüsü’nden iklim araştırmacısı Aslak Grinsted, bu tür taşkınların Himalayalar gibi yoğun nüfuslu bölgelerde büyük yıkımlara yol açabileceğine dikkat çekerek, “Küresel ısınma, buzul gölü taşkınlarını daha tehlikeli hale getiriyor” dedi.

Grönland’daki son taşkın, bölgedeki seyrek nüfus nedeniyle can kaybına ya da maddi hasara yol açmadı. Ancak, 2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, dünya genelinde 15 milyon insan ölümcül buzul taşkınları tehdidi altında yaşıyor.

Bilim insanları, buzul göllerinin daha da çekilmesiyle birlikte gelecekte daha büyük taşkınların yaşanacağı öngörüsünde bulunuyor. Son Buzul Çağı’nda, Missoula Gölü'nde meydana gelen patlama, Catalina olayından 2.500 kat daha büyük olmuştu. Bu tür devasa su kütlelerinin neden olduğu kuvvetlerin daha iyi anlaşılması gerektiği vurgulanıyor.