Cumhurbaşkanı Erdoğan, genç çiftlere 48 ay vadeli, 2 yıl geri ödemesiz 150.000 TL faizsiz kredi desteği sunduklarını açıkladı. Ancak, krediye başvurmak isteyen çiftler, başvuru şartlarını görünce bu müjdenin zorluğuna isyan etti. Artan hayat pahalılığı, gençlerin geleceğe dair umutlarını azaltırken, 2001’de 2.38 olan doğurganlık hızı bugün 1.51’e geriledi. Çocuk ve genç nüfusunun azalması, yaşlı nüfusun ise tarihte ilk defa yüzde 10’un üzerine çıkması, hükümetin aile destek paketlerini devreye sokmasına neden oldu. 2025’in "Aile Yılı" ilan edilmesiyle birlikte, Cumhurbaşkanı Erdoğan bu alandaki ilk önemli adımı açıkladı.
Krediye Kimler Başvurabilecek?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Evliliğe ilk adım atan gençlere 48 ay vadeli, 2 yıl geri ödemesiz 150 bin lira faizsiz kredi desteğimizi 81 ilde genişletiyoruz” dedi. Erdoğan, aynı zamanda gençlere bazı tavsiyelerde bulundu. Şatafattan uzak durmalarını öğütlerken, boşanmanın ekonomik şartlar ve borçlardan kaynaklandığını belirtti. Ayrıca, hayat pahalılığı karşısında en az 3 çocuk sahibi olmalarını da tavsiye etti.
Ancak, artan hayat pahalılığı ve kredi başvuru şartları çiftler için büyük engeller oluşturuyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın web sitesine giren çiftlerin sevinci, başvuru şartlarını gördüklerinde kursaklarında kaldı. Krediyi alabilen çiftler bile ilerleyen yıllarda borçsuz bir yaşam sürmelerinin neredeyse imkansız olacağını düşünüyor. Başvuru şartları arasında, depremden etkilenen 11 il dışında taşınmaz sahibi olmama, çiftlerin son 6 aylık gelir toplamının ve son aya ait gelirlerinin 2 asgari ücretten fazla olmaması gibi kısıtlamalar bulunuyor. Ayrıca başvuru tarihi itibarıyla çiftlerin 18-29 yaş arasında olması gerekiyor. Türkiye’de çalışanların büyük kısmı asgari ücretle geçinmeye çalıştığından, kredi başvurusu için büyük bir talep bekleniyor.
Şartlara Bakıldığında, Mutluluk Zor
Bugün ortalama bir düğün ve ev kurma masrafları 1 milyon TL’yi buluyor. Şartlara göre ev sahibi olmayan evli çiftlerin ödeyeceği kira, büyükşehirlerde 25-30 bin TL arasında değişiyor. 150 bin TL’lik kredi ile sadece evin 1 ya da 2 odası kurulabilecek. 2 asgari ücretle çalışan bir çiftin toplam gelirinin 44 bin 208 TL olması durumunda, geçinmek ve borç batağına saplanmamak çok zor görünüyor. Bu ekonomik tablo, evlenme oranlarının düşmesine, boşanma oranlarının ise artmasına yol açıyor.
Kredi Başvuru Şartları
- Başvuru tarihi itibarıyla çiftlerin 18-29 yaş arasında olması (30 yaşından gün almamış olmak).
- Çiftlerin, depremden etkilenen 11 il dışında taşınmaz sahibi veya hissedarı olmaması.
- Çiftlerin son 6 aylık gelirlerinin toplamının ve son aya ait gelirlerinin toplamının 2 asgari ücretten fazla olmaması.
Bu Nasıl Destek?
Çiftlerin ortak bir geleceğe adım atmalarını sağlamak amacıyla sunulan devlet yardımları, ne yazık ki hayat pahalılığının gerisinde kalıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, her fırsatta en az 3 çocuk tavsiyesi verse de, sadece bir bebeğin mama ve bez masrafları ayda 6.500 TL’yi geçiyor, yıllık maliyeti ise 77.000 TL'yi buluyor. Ayrıca, kadınlar için iş hayatına devam edebilmek büyük bir zorluk. Anne iş hayatına devam etse dahi, bakıcı ücretleri gibi ek masraflar, aile bütçesini zorlaştırıyor.
Yardımlar Yetersiz
Büyükşehirlerde bakıcı ücretleri sigorta prim ödemeleri dışında asgari ücretin en az iki katına çıkmış durumda. Doğum yardımı ise birinci çocuk için bir defa ödenmek üzere 5.000 TL, ikinci çocuk için aylık 1.500 TL, üçüncü ve sonraki çocuklar içinse 5.000 TL. Destekler artırılsa da bu şartlar altında, 3 çocuk sahibi olmak ve onların temel ihtiyaçlarını karşılamak oldukça güç.
Kadın Eş Pozisyona Dönmeli
Sektörel Dernekler Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Emine Erdem, kadın istihdamının korunması ve annelerin iş hayatında ayrımcılığa uğramaması için şu öneriyi getiriyor: “Kadının doğum izninden sonra aynı veya eşdeğer pozisyona dönme hakkı yasalarla güvence altına alınmalı.”